Bebek Gelişimi: Doğumdan 2. Aya Kadar Olan Süre

Beyin Gelişimi

Neler Oluyor?

• Yeni doğmuş bir bebeğin beyni, bir yetişkinin beyin boyutunun %25’i kadardır; yani oldukça küçüktür. Yeterince beslendiğinde, tehlikeden korunduğunda ve uyarıldığında, büyüklüğü, ağırlığı ve dünyayı anlamlandırma kabiliyeti artar.
• Aslında, bebek beyni düşünüldüğünden çok daha karmaşıktır. İnsan yavrusu yaklaşık 100 milyar beyin hücresiyle doğar. Ancak bütün bu hücreler varlıklarını devam ettiremezler. Bebeğin beyin hücreleri diğer hücrelerden sinyaller alır. Bu hücreler güçlenir ve varlıklarını devam ettirirler. Başka hücrelerle iletişim kurmayı başaramayan, aktif olmayan hücreler ölürler.

Yapabilecekleriniz!

• Beyin gelişimine iyi bir başlangıç yapmak için bebeğinizi anne sütü ya da folik asit içeren temel besinlerin olduğu mamalarla

Güvenlik

Neler Oluyor?

• Bebeklerin kafatasının ortasındaki geçici açıklık (bıngıldak) beynin büyümesine olanak sağlar.
• Bebeğin boyun kasları, beyni boyun aracılığıyla vücuda bağlayan hassas sinirleri ve omurilik kemiklerini destekleyecek kadar güçlü değildir.

Yapabilecekleriniz!

• Bebeğinizin güvenliğini sağlayın. Yeni doğan bebeğinizin narin kafatasını ve gelişen beynini koruyun. Kafasının arkaya doğru düşmesine engel olmaya çalışın. Boynu kafasının ağırlığını taşıyabilecek duruma gelinceye kadar elinizle başını destekleyin.
• Bebeğinizi sallamaktan ya da havaya fırlatmaktan sakının. Bu, beyninin kafatasına hızla çarpması durumunda beyninde ezilmeler oluşmasına neden olabilir.
• Bebeğinizi asla kızgınlıkla ya da eğlence amacıyla sallamayın. Bu şekilde de beyninde ezilmeler oluşabilir.
• Bıngıldak , beyni koruyan madde, dokunulmasında sakınca olmayan bir maddedir. Sonunda kafatası kemikleri gelişerek bir araya gelecektir.

Öğrenme

Neler Oluyor?

• Doğa, bebeğe doğduğu anda ihtiyacı olan hücrelerin çoğunu verir. Bebeğin normal ve sağlıklı olması için bu hücreler arasındaki temel bağlantıları kurması gerekmektedir. Bu bağlantılar, pek çok üst düzey bilişsel işlevin temelini oluşturan, öğrenme ve hafıza için gereklidir.

 Yapabilecekleriniz!

• Bebeğinizle oynayın ve ona ilginç şeyler gösterin. Yeni doğanlar sessiz görünebilir, fakat tetikte ve öğrenmeye hazırdırlar. Bebeğinizin hayatını sesler, kokular, görecek ve dokunacak şeyler ile renkli ve ilginç kılın. Aktif bir hayat beyin gelişimini ve öğrenme isteğini destekler.
• Eğer bebeğiniz huysuzlaşırsa ya da uzaklara bakarsa ara verin ya da sessizlik sağlayın.

Duyular

Görme

Neler Oluyor?

• Görme, yeni doğanın dünya hakkında bilgi edinebileceği en temel kaynaklardan biridir. Üç aydan önce bebekler en iyi çevresel görüşle, yani göz köşelerinden baktıklarında görürler. En kolay hareketi ve kontrastı fazla olan şeyleri (örn:ışık- karanlık) fark ederler. 1. ay civarlarında görsel olarak tıkanabilir ve ağlayabilirler çünkü bir şeye bakmayı durduramıyorlardır! Daha sonraları, başka bir şeye bakmak amacıyla bakışlarını ayırmayı öğrenirler. Daha büyük bebekler zamanla bir şeye direkt bakmayı (merkezi bakış) tercih ederler. 3. aya gelindiğinde pek çoğu ellerini izlemekten hoşlanır ve bir daire içerisinde hareket eden nesneleri gözleriyle takip edebilirler.

Yapabilecekleriniz!

• Bebeğinizle göz teması kurarak zaman geçirin. Yeni doğmuş bir bebek yüzünüze, özellikle gözlerinize bakmayı çok sever. Sizi en iyi yaklaşık 20-30 cm uzaklıktan görebilir. Eğer ilk aylarda gözleri birbirinden bağımsız hareket ederse ya da çevresel görüşle yani gözlerinin köşelerinden bakarsa endişelenmeyin, bu normaldir. 2 aylık olduğunda bebek yüzünüze bakmaktan eğer gözlerinizi genişletirseniz ve ağzınızı hareket ettirirseniz özellikle hoşlanır. Kafanızı yavaşça hareket ettirebilirsiniz böylece bebek bir taraftan diğerine ya da yukarıdan aşağıya hareketi takip edebilir.
• Bebeğinize yüzünüzü izlemesi ve sesinizi duyması için imkanlar yaratın. Bunlar bebeklerin çok ihtiyaç duyduğu sosyal deneyimlerdir. Ayrıca görme, duyma ve dil gelişiminin temel taşlarıdır.

İşitme

 Neler Oluyor?

• Yeni doğanlar çok çeşitli sesler duyabilirler ve özellikle insanların konuşma sesine hassastırlar. Annelerinin sesini diğer insan seslerine tercih ederler.
• Uzmanlar dört günlük bebeklerin bile bir dili diğer bir dilden ayırabildiklerini ve ihtiyaç duymadıkları yabancı dilleri önemsemediklerini belirtmişlerdir.

Yapabilecekleriniz!

• Bebeğinizin sizi anlamayacağını düşünseniz de beraber olduğunuz zamanlarda onunla konuşun ve ona şarkılar söyleyin. Ondan gelen tepkileri izleyin. Bebekler ses farklılıklarını anlayabilir. Sizin konuşmanız, şarkılarınız, hikayeleriniz dili anlamak ve konuşmak için en iyi başlangıç olacaktır.
• Bu dönemde bebeğinizin en çok sesinizin yüksekliği, miktarı ve ritmi, yani dilin müziği, ilgisini çekecektir.Bu nedenle bebekle nasıl konuştuğunuzu gözlemleyin.
• Yeni Doğanlar Bakıcılarının Seslerini Tanıyabilirler Mi? Araştırmalar ve bakıcıların verdiği bilgiler göstermiştir ki çok küçük bebekler bile bakıcılarının seslerini tanıyabilmektedir. Hayatın ilk günleri kadar erken bir dönemde bile yeni doğanlar bakıcılarının tanıdık sesine doğru dönecektir.

Dokunma

Neler Oluyor?

• Doğduğu anda bebeğin dokunma duyusu çok gelişmiştir. Derisi dokunmaya karşı öyle hassastır ki, bebek derideki en küçük baskıyı bile hissedebilir. Dokunuşunuzun verdiği rahatlık, yumuşak hareketler, sakinleştirici sesler, yumuşak müzik, sarılmak ya da emzik kullanımı bebeğin kendini rahatlatma yeteneğini geliştirecektir. Kendisini rahatlamış hissettiğinde, bebeğin beyni, sakinleşmesine ve stresini azaltmasına yardım edecek maddeler üretecektir.

Yapabileceklerimiz!

• Bebeğinizi tutun, sallayın, ona sarılın ve en çok hangi hareketi sevdiğini gözlemleyin. Bebeği okşayın ve yumuşakça pışpışlayın.
• Bebeğinizi yıkarken, altını değiştirirken ve beslerken de ona dokunursunuz. Bebeği uzun süre salıncağında ya da bebek arabasında tutmaktan sakının çünkü bu sizin sevgi dolu dokunuşlarınızdan uzak kalmasına neden olacaktır.
• Bebeği Tutmak, Ona Sarılmak, Göz Temasına Girmek Bebeklerin Büyümesine ve Gelişmesine Yardım Eder Mi? Bebekler gelişmek için yemeğe ihtiyaç duydukları kadar yumuşak dokunuşlara, sarılmaya ve göz temasına ihtiyaçları vardır. Araştırmalar, ilgili dokunuşların bebeğin kilo almasına ve bakıcılarıyla sağlıklı ilişkiler kurmasına yardım ettiğini göstermiştir. Sarıldığınız zamanları kitaplar ve hikayelerle süslemek bakıcı ve çocukların birbirlerine bağlanması için çok etkili bir yoldur.

İlişkiler ve Duygular

 Neler Oluyor?

• Ağlamak yeni doğanın ihtiyaçlarını anlatmasının yoludur.

Yapabilecekleriniz!

• Ağlamasına cevap verin. Onu şımartmış olmazsınız. Böylelikle onun sadece o andaki ihtiyaçlarına cevap vermiş olmazsınız; aynı zamanda ona, sizin için önemli ve değerli olduğunu göstermiş olursunuz.
• Bebeklerin acıdan dolayı da ağlayabileceklerini unutmayın. Ağladığında canını yakan bir şey olup olmadığına bakın. Dikkat çekmek için uğraştığını düşünmeden önce karnının acıkmış ya da altının ıslanmış olabileceğini düşünün.

Her Bebeğin Kendi Büyüme Hızı Vardır!

Neler Oluyor?

• En başından beri bebekler farklı şekillerde ve hızlarda gelişirler ama tüm bunlar normal gelişim süreci kapsamında olmalıdır.

Yapabilecekleriniz!

• Eğer bebeğinizin gelişiminin sizin beklediğiniz gibi olmadığını düşünüyor ya da gelişimle ilgili bilgi almak istiyorsanız pek çok şekilde yardım alabilirsiniz. Pediyatrist ya da aile hekiminizle endişeniz hakkında konuşun.

Kendinize Dikkat Edin!

Neler Oluyor?

• Yeni anne-baba olmak çok stresli bir süreç olabilir. Fiziksel, duygusal ve sosyal değişimler yeni anne ya da babanın sağlığını ve ruhsal durumunu çok ciddi şekilde etkileyebilir.

Yapabilecekleriniz!

• Kendinize dikkat edin. Yardıma ihtiyacınız olduğunda isteyin.
• Dinlenmek için her fırsatı değerlendirin ve sevdiğiniz şeyleri yapmaya devam etmek için zaman ayırın.
• Eşinize nasıl hissettiğinizi ve bebeğe bakmanın sizin için nasıl daha kolay hale geleceğini düşündüğünüzü anlatın.

İnci Vural
Klinik Psikolog
Pedagog