FAZLA KİLOLARIN OLUMSUZ ETKİLERİ NELER?
Genelde kadınlarda her dönemde vücut yağ oranı erkeklere göre % 25 daha fazladır. Ancak erkek tipi yağ depolama sakıncalıdır. Erkek tipi yağ depolama özellikle vücudun üst kısmında ve cilt altında değil iç organlarda olur. Özellikle bel bölümü geniş, göbekli ELMA tipi şişmanlıktır. Görüntünün haricinde genç şişmanlarda birçok organlarda obesitenin zararlı etkileri olmaktadır. Fazla kiloların olumsuz etkileri şöyle sıralanabilir:
Kardiyovasküler Riskler: Vücutta yağ ve şeker dengesinin bozulması ile seyreden bir dizi kalp ve damar hastalıkları erken yaşlarda başlar. Yüksek tansiyon fazla kilolu çocuklarda daha iki yaşında iken görülmeye başlar. Vücut kütle indeksi % 85’in üzerinde ise risk başlar. Erken başlayan tansiyon problemleri yaşam boyunca devam eder ve kalp etkileri daha erken yaşlarda görülür. Fazla kilolu çocukların damarlarının cidarlarında geri dönüşümsüz değişiklikler başlar.
Tip 2 Diyabete meyil: İnsülin salgılanmasının azalması ve insüline direnç gelişmesi sonucu kan şekerleri yüksek seyretmeye başlar. Son 10 yılda obesitenin artması sonucu ergenlikte başlayan tip 2 diyabeti nedereyse bir salgın haline geldi. Tip 2 diyabet gelişimi sinsidir ve bazen tanıdan önce komplikasyonu ile tansı konur. Örneğin retina hastalığı nedeniyle görmenin bozulmasının araştırılması sonucu fazla kilolu bir çocukta tip 2 diyabeti tanısı konur.
Erken ergenlik ve yumurtalıklarda polikistik hastalık: Kız çocuklarında ciltaltı yağ dokusunun artması kemik gelişimini hızlandırır. Polikistik over hastalığı hem adet düzensizliklerine hem de üreme yetersizliklerine neden olabilir.
Erkeklerde ise ergenlik gecikir ve yetersizlikler olabilir. Erkeklerde yağ dokusundan salgılanan aromataz, testesteronu ( erkeklik hormonu) östrojene çevirir ve göğüslerde büyüme olur. Kilo kaybı hem erekeklerde hem de kızlarda görülen ergenlik problemlerini geriletir. Bu nedenle de fazla kiloların kaybedilmesi önemlidir.
UYKU apnesi: Fazla kilolu çocukların % 94’ünde gece uykusuzluk, huzursuz uyuma, gündüz uyuklama ve yorgunluk bulguları vardır! Uyku apnesi olan çocuklarrın okulda konsantrasyon problemleri olur ve akademik başarısızlıkları olur. Uzun süren uyku apneleri oksijensizliğe neden olur ve akciğer tansiyonu yükselerek kalp yetersizlikleri gelişir.
Ortopedik problemler: Aşiırı kiloları taşıyamayan iskeletin alt kemiklerinde kemik uçlarında kaymalar olur. Diz ve kalça ağrısı yaşayan ve obez olan çocuklarda kemik kayması mutlaka araştırılmalıdır.
Safra kesesi taşları: Çocuklarda safra kesesi taşlarının en önemli nedeni fazla kilolardır. ani sağ taraflı karın ağrısı (omuza vuran) bu tanıyı düşündürür.
Psikolojik problemler: Fazla kilolu gençlerde davranış bozukluklarının olması neredeyse olmazsa olmaz bir kural. Ne gibi psikolojik problemleri oluyor? Vücudunu beğenmeme, özgüven eksikliği, depresyon, kaygı sorunları gibi geniş bir yelpaze. Şişmalıkla nasıl başettikleri de önemli. Eğer diyetisyen kontrolünde bilinçli bir tartı kontrol programı uygulanıyorsa davranış bozuklukları daha az sıklıkla görülüyor. Şişmanlık sorunuyla bilinçsiz başetme yöntemlerine başvuran gençlerde ise psikolojik sorunlar daha ağır seyrediyor. Bozuk yeme alışkanlıkları (çok yiyip kendini kusturma, uzun oruçlar, ağır diyetler ) olan gençlere konuyu açmaktan çekinmemeli ve onlara birkaç seçenekli çözümler sunulmalıdır