İLK BİR YAŞTA AYLARA GÖRE BEBEĞİN GELİŞİMİ

Yenidoğan (0-1 ay):

• Ani sese şıçrayarak, kol- bacakları gerilerek yanıt verir.
• Çoğu zaman eller yumruk şeklinde kapalıdır.
• Emme, arama, kavrama gibi yenidoğan refleksleri canlıdır.
• İstemsiz gülümser, yüz mimik kasları oynar.
• Uyku ve uyanıklık dönemleri gece gündüz fark etmeden 24 saate eşit dağılır.
• Birkaç hafta içinde annesinin sesini tanımaya, duyunca sakinleşmeye başlar.
• Parlak ışığa kısa süre bakabilir.
• Ağlamalarının çoğu beslenme ile giderilir.
• Uyurken bazen mutsuz görünüp birden ağlar, kendiliğinden sakinleşir. Bazen de gülümser gibi yapar.

1-2 ay:

• Kısa süre, yakın mesafeden hareket eden birini, parlak renkli bir objeyi takip edebilir.
• Uyanıkken bazen gülümser, uyurken mimik kaslarında hareketler devam eder.
• Kısa süreli göz kontağı kurmaya başlar.
• Annesinin sesini tanır, duyunca sakinleşir.
• Sese dönebilir.
• Yüzüstü yatırıldığında başını yataktan kısa süre kaldırır.
• Kucakta iken başını henüz uzun süre dik tutamaz.
• Ellerini yumruk şeklinde ağzına sokmaya başlar.
• Uyku periodları daha düzenli, verimli hale gelir.
• Beslenmekle giderilemeyen ağlamalar başlar, kucakta kalmak hoşuna gider, güvende hissettirir.

 2-3 ay:

• Yakın mesafeden gözlerine bakınca karşılık olarak gözlerinizin içine bakar.
• Karşısındaki gülümsediğinde gülümseyerek yanıt verir.
• Karşısındaki konuştuğunda o da sesli yanıt verir: au, uu gibi.
• Kendi kendine sesler çıkarır, yüzüne, vücuduna dokunmaya başlar.
• Sesin kaynağına başını çevirip, bulmaya çalışır.
• Baş kontrolü gelişir, kucaktayken başını dik tutar.
• Ellerini bazen yumruk yapmaktan vazgeçer, yumruk yerine parmaklarını ağzına sokmaya başlar.
• Elleriyle yakın mesafedeki nesnelere uzanmaya çalışır, ancak kavrayıp tutamaz.
• Ellerini orta hatta birleştirir.
• Gece- gündüz ayırımı başlar. Gece daha uzun uyuyup, gündüz daha uzun süre uyanık kalır.
• Aynı odada uzakta hareket eden birini takip edebilir.
• Yatarken ellerinden tutup kaldırılınca başını kaldırabilir.
• Arama refleksi kaybolmuştur.
• Ağızda tükürüklenme, salyalanmada artış dikkat çeker.
• Kol altından tutup bastırıldığına adımlama refleksi canlıdır.
• Genelde geceleri dışkılamaz.

 3-4 ay:

• Yüzüstü yattığında uzun süre başını yerden yukarıda, dik tutar.
• Yenidoğan refleksleri canlılığını kaybetmeye başlar, istemli gibi görünen hareketler çoğalır.
• Etrafı tanımaya çalışır, bakınır.
• Baş kontrolü iyidir: başını kucaktayken dik tutar, başı düşmez, başını istediği yöne rahatlıkla çevirir.
• Ayaklarını birbirine sürter, tekme atmaya çalışır, bacaklarının güçlendiği hissedilir.
• Uyanık olduğunda ellerini sıkça ağzına götürür.
• Uzatılan nesneyi kavramaya, nesneye ulaşmaya çalışır.
• Elle kavradığı nesneyi ağzına sokmayı dener, bazen başarır.
• Ağzındaki salyalanma, tükürük miktarı artmıştır.
• Dönmeyi dener.
• Emerken anneyle göz göze gelmeye çalışır, memeye, biberona kolaylıkla dokunur.
• Kol altından tutup yere bastırıldığında adımlamak yerine dizlerini bükebilir, adımlama refleksi hala canlıdır.
• Gece uykusunda dışkılamaması belirginleşir.
• Gece belli saatte uyuyup belli saatte kalkması belirir. Genelde beslenmek için uyanır.

 4-5 ay:

• Uzatılan nesneyi kolaylıkla kavrar.
• Elle yakaladığı nesneyi kolaylıkla ağzına sokar, ağzına sokmayı sever, yakaladığı her şeyi önce bir ağzına sokar.
• Bir elindeki nesneyi diğer eline geçirebilir.
• Sırtüstünden yüzüstüne veya yüzüstünden sırtüstüne döner.
• Yattığı yerden doğrulmaya çalışır.
• Etrafı seyretmekten, gezdirilmekten hoşlanır.
• Tanımadığı kişiye hemen gülmez, dikkatle bakar, ağlayabilir.
• Tanımadığı mekânı ayırt eder, tedirgin olup ağlayabilir.
• Gece-gündüz ayırımı belirginleşmiştir. Geceyi daha çok uyuyarak, gündüzü daha çok uyanık geçirir.
• Emme sırasında gelen sesler dikkatini dağıtır, emmeye ara verir, tekrar emer.
• Emerken memeyi, biberonu eller, kavramaya çalışır.
• Yalnız kaldığında, ilgilenilmediğinde söylenir, ağlar, ilgi geri geldiğinde sakinleşir.

5-6 ay:

• Dönmek kolaylaşır. Peşpeşe birkaç kere dönebilir.
• Ellerini daha becerikli kullanır, nesneleri kolaylıkla kavrar, bir elden diğerine geçirir.
• Ellerini yüzünde, vücudunda gezdirir, etrafı keşfederken dokunmayı daha çok kullanır.
• Yemek yiyen birini seyrederken ağzını açıp, benzer hareketler yapabilir.
• Yattığı yerdeki bacak hareketleri güçlenir, tekmeler artar.
• Yabancıları ayırt eder, ağlayabilir. Ebeveynleri ve tanıdıkları ile rahattır.
• Evini, odasını ayırt eder, buralarda rahattır. Yeni mekânda huzursuz olabilir.
• Yalnız hissettiğinde, ilgilenilmediğinde söylenir, ağlar, ilgilenildiğinde rahatlar. Favori oyunları, hareketleri hissedilir.
• Bir nesneyle kısa süre kendi başına oyalanır.
• Yattığı yerden doğrulma çabası artar.
• Salyalanma devam eder.
• Gece uyku düzeni, gündüz uyuma zamanlaması kabaca belirginleşir.

 6-7 ay:

• Desteksiz kısa süre oturabilir, ardından kısa süre içinde öne, yanlara yıkılır. Yıkılacağı zaman kendini korumaz.
• Yatarken ayaklarını kaldırıp elleriyle yakalayabilir, ayaklarını ağzına sokabilir.
• Elleriyle gözünü ovuşturur, kulaklarını eller, uykusunun geldiğini belli eder.
• Yüzüstü yattığında etrafla ilgilenir, ayaklarını karnına çekmeyi dener, kollarıyla gövdesini karnına kadar kaldırabilir.
• Yüzüstü yattığında ayakucuna doğru sürünüp yer değiştirebilir.
• Elleriyle oyuncağa vurup ses çıkarabilir.
• Çıngırağı sıkıca kavrayıp, sallar. Ses çıkarmak hoşuna gider.
• Nesnelere ilgisi artar, eline alamadığı bir nesne için ağlar, ele geçirince sakinleşir.
• Kol altından tutulup bastırıldığında iki bacağı ile zıplar, eğlenir, ara verilince söylenir, tekrar zıplar hale gelince sakinleşir.
• Nadiren emekleyebilir. Ayaklarını yakalayıp ağzına sokabilir.
• Sesini duymaktan hoşlanır, yüksek sesle söylenir.
• Hoşlandığı yeni birisinden utanır başını ters tarafa çevirir, bu oyunu tekrarlar, gülümser.

7-8 ay:

• Desteksiz oturtulunca oturur pozisyonda kalır, yıkılacağı zaman kendini destekler, bazen yanlara yıkılır.
• Otururken eğilip önündeki nesneyi alıp doğrulabilir.
• Elleri dizleri üzerinde doğrulup, öne doğru yaylanabilir.
• Emeklemeyi dener, yüzüstü daha çok oyalanır.
• Sevdiği, oyalandığı nesneler, aktiviteler belirginleşir.
• Emzik, biberon, anne memesini ağzına koymayı başarır. Çıkarıp tekrar koymayı başarabilir.
• Elindeki nesneyi keşfetmeye çalışır, ağzına sokar, sallar, ses çıkarmaya çalışır.
• Nesnelerin üzerindeki detayları fark eder, parmağıyla bunları kurcalar.
• Bezi açıldığında eller genital bölgeyi keşfetmeye çalışır.
• Sevdiği sevmediği öğünler belirmeye başlar.
• İki elindeki nesneyi birbirine vurur, ses çıktıkça hoşuna gider.
• Yatarken ayaklarını kaldırıp, yakalayıp, ağzına sokar, nesne gibi uğraşır.

8-9 ay:

• Elindeki sert nesneyi yere vurup ses çıkarmak hoşuna gider.
• İki elindeki nesneleri birbirine vurur.
• Nesnelerdeki detayları işaret parmağıyla tanımaya çalışır, kurcalar.
• Nesneleri avuçlamak yerine, parmakları ile tutmayı dener.
• Genital bölgeye dokunma çabası yoğunlaşır.
• Emeklemeye başlar, arada yorulup göbek üstü yatar, ayaklarıyla tekmeler atar, hoşuna gider.
• Yüzüstü yatarken yönünü kolaylıkla değiştirir, sağa- sola yönelir.
• Etraftaki nesnelere ulaşmaya kendine çekmeye çalışır.
• İşaret parmağı ile keşfetme çabası artar.
• Günlük düzenini sever, aynı saatte yatmaya, uyanmaya uyumu artmıştır.
• Yüksekte otururken kavradığı nesneleri bilerek yere atar, peşinden bakar. Nesne geri verilirse tekrar atar, oyuna devam etmek ister.
• Ulaşmak istediği bir şey gördüğünde, oturur pozisyondan yatar pozisyona geçmeye başlar.
• Öğün düzeni belirginleşmiştir, sevdiği sevmediği yemekleri ayırt eder.
• Öğlen uykularının süresi, sıklığı ve dışkılama zamanlaması belirlidir.
• Koltuktan kendini cesaretle yere atar, tehlikeyi kestiremez, bazen de ayaklarını sarkıtarak inmeyi dener.
• Yalnız kalmak istemez, mutsuzluğunu bağırarak, olmazsa ağlayarak anlatır. Beklediği çözüm gelince sakinleşir.
• Günlük kullanım eşyalarını merak eder, bunları ele geçirmek için bağırır, ağlar.

9-10 ay:

• Emeklemesi gelişir, bir yerden bir yere ulaşmak için emekler.
• Emekler pozisyondan oturur pozisyona geçmeye çalışır.
• Bir yere tutunarak ayakta bırakılırsa bir süre durur, zıplar, tutunduğu yere elleriyle vurur, yere düşerken kendini korumayabilir.
• Tutunarak ayağa kalkmayı dener, dizlerinin üzerine doğrulur, ayağa kalkmayı başarabilir, tutunarak yanlara doğru bir iki adım atabilir.
• Ayaklarını sarkıtarak koltuktan aşağı inmeyi dener, tehlikeyi kısmen kestirebilir, ancak baş aşağı inmeyi de dener.
• Oturarak oynamayı geliştirir.
• Bazı kelimelerin ne anlama geldiğini anlar, anladığını belli eder şekilde o yöne döner, davranır.
• İşaret parmağı ile ilgisini çeken nesneyi, yeri işaret eder.
• İşaret parmağı ve başparmağı arasında nesne tutmayı dener.

10-11 ay:

• Emekler pozisyondan oturur pozisyona geçer, tekrar emekler pozisyona dönebilir.
• Tutunarak ayağa kalkar, sağa- sola destekle adım atar, dikkatlice geri yere oturur.
• Tutunmadan ayakta durmayı dener, tedirgin olduğunda kendini yere bırakır.
• Tutunarak ayakta iken koltuk sehpa gibi nesneler arasında yer değiştirmeyi dener.
• Dolap kapaklarını açmayı geliştirir, çekmeceleri keşfetmek ister.
• Kapalı oda kapısını kapalı kanat kenarından tutup açmaya çalışır, kapı kolunun işlevini daha fark etmemiştir.
• Aralık oda kapısını, çekmeceyi, dolap kapağını kapatır, parmaklarını korumaz.
• Bazı kelimeleri anladığı kolay fark edilir, o yöne döner veya işaret eder.
• Göz, burun, kulak gibi yüz figürlerini tanıyıp eliyle gösterebilir.
• Oyuncak arabayı sürer, araba sürme sesi taklit edebilir.

11-12 ay:

• Emeklemesi çok gelişmiştir, kolaylıkla kendi başına oturur.
• İlgisini çeken nesneleri dikkatlice inceler, favori köşeleri vardır.
• Nesneleri ağıza sokma henüz bitmemiştir.
• Uyanık kaldığı zamanlarda genellikle hareket etmek, gezinmek ister, yerinde durmaz.       
• Dolap kapaklarını kapatırken parmaklarına dikkat etmeyi bazen hatırlar.
• Tutunarak sıklıkla ayağa kalkar, tutunarak adımlar, tutunmadan adım atmayı dener.
• Ayaktayken düşeceğini bilir, dikkat etmeye çalışır. Düşmeler yıldırmaz, tekrar dener.
• Anlaşılır bir iki kelime söyler, bazı denilenleri anlar, istemediğine itiraz eder görünür.
• Telefonu veya telefona benzer nesneyi kulağına götürebilir, elektrik anahtarına bastığında tavandaki aydınlatmaya, uzaktan kumandayı aldığında televizyona bakabilir.
• Suyunu, sütünü kendi içmeyi dener, kaşık kavrar, bazen beslenmek üzere ağzına sokar.
• Yatağını, yemek yediği yeri tanır, istemiyorsa itiraz eder.
• Kitap sayfası çevirmeyi dener, bazen başarır.

 

Dr DEMET ILIKKAN